Edukacja domowa: plusy i minusy nauczania domowego

System szkolnictwa w Polsce pozostawia wiele do życzenia. Z tego względu część rodziców oraz trochę starszych uczniów rozważa rozwiązanie alternatywne – edukacja domowa. Jak ona wygląda, jakie są jej wady a jakie zalety?

Co to jest edukacja domowa (nauczanie domowe)?

Zgodnie z definicją słownikową, edukacja domowa to realizowanie obowiązku szkolnego w domu, czy prościej mówiąc nauka w domu, nauczanie domowe. Niektórzy mogą ją jednak mylić z nauką zdalną, która tak bardzo się rozpowszechniła w okresie pandemii Covid-19.

Są tu jednak pewne znaczące różnice – uczeń podczas nauki zdalnej codziennie łączy się przez Internet z nauczycielem i resztą klasy. Jest też rozliczany z obecności na lekcjach i swojej aktywności, ma również, podobnie jak w tradycyjnej szkole, zadania domowe. 

Natomiast w edukacji domowej nie ma takich obowiązkowych zajęć, a jedyny test, do którego młodzież musi się przygotować to egzamin klasyfikujący (najczęściej jeden na rok).

Poznajmy teraz największe plusy i minusy tego systemu nauki. 

Zalety edukacji domowej

Praca we własnym tempie

Standardowy system edukacji dzieli dzieci według roku ich urodzenia, co nie jest dla nich do końca korzystne. Zdolne muszą zwalniać i przez to nudzić się podczas zajęć, a dzieci przyswajające wiedzę nieco wolniej, nie mają wystarczającej ilości czasu, by dobrze zrozumieć temat. 

W edukacji domowej tego problemu nie ma. Kiedy uczeń złapie podstawy, może rozwijać się w dziedzinie, która go najbardziej interesuje i prześcignąć rówieśników uczęszczających do szkoły stacjonarnej. Natomiast te dzieci, które z jakimś przedmiotem gorzej sobie radzą, mogą liczyć na wsparcie rodziców bez niepotrzebnej presji i porównywania się do innych. Uczniowie, którzy do tej pory byli postrzegani jako ci „słabsi”, mają możliwość znalezienia własnego sposobu na naukę trudnych przedmiotów, ale przede wszystkim zyskują czas do poszerzania wiedzy z dziedzin, które ich naprawdę interesują. 

Poza tym podczas standardowych 45 minut lekcji nauczyciel traci sporo czasu na sprawdzanie obecności, uspokojenie klasy, rozwiązywanie konfliktów i inne tego typu sprawy. W edukacji domowej czas wykorzystywany w bardziej efektywny sposób, dzięki czemu ten sam materiał można sobie przyswoić nawet w 15 minut!

Kreatywne sposoby nauki

Zajęcia lekcyjne w tradycyjnej szkole zwykle sprowadzają się do wykładu wygłaszanego przez nauczyciela. W domu dziecko ma dużo więcej narzędzi, które pozwolą mu się skupić, zrozumieć i zapamiętać wiedzę. Rodzice mogą się posiłkować gotowymi pomocami w formie filmów, zabaw, gier w skojarzenia, kolorowanek czy lekcji w terenie.

Czas wolny

Dobrze wykorzystany czas i ciekawie przedstawiane materiały sprawiają, że nauka w domu nie musi trwać tyle samo, co w systemie tradycyjnym. Praktyka pokazuje, że wystarczy trzy do pięciu godzin, by opanować konieczny materiał. W ten sposób dziecko może zająć się tym, co powinno – zabawą, sportem, rozwijaniem zainteresowań i spotkaniami ze znajomymi.

Przeczytaj też: Wąwóz Korzeniowy Dół | Szkoły Puławy – jaki zawód możesz tu zdobyć?

Wady edukacji domowej

Brak kontaktu z rówieśnikami

Homeschooling niesie ze sobą również wiele wyzwań, a jednym z najczęściej podawanym przez przeciwników argumentem jest brak socjalizacji. Faktycznie, może być to problem, zwłaszcza jeśli rodzice zbagatelizują tę dziedzinę życia swojego dziecka. Jak temu zapobiec?

Dzieci i młodzież mogą znaleźć przyjaciół na przykład na zajęciach dodatkowych, takich jak szkółka piłkarska, klub szachowy czy teatralny. Wspólna pasja to na pewno dobre podwaliny pod trwałą przyjaźń.

Co ciekawe, Fraser Institute opublikował niedawno wyniki badań, z których jasno wynika, że nauczanie domowe lepiej wpływa na przystosowanie dzieci do życia w społeczeństwie. Szkolone w ten sposób młode osoby chętniej nawiązywały kontakty i angażowały się w akcje o charakterze społecznym. 

Brak wiedzy rodzica, problem z narzędziami

Kolejnym zmartwieniem dorosłych jest to, że zwyczajnie mogą nie podołać roli nauczyciela swojego dziecka. Obawy te również wydają się uzasadnione, ale zwolennicy edukacji domowej zapewniają, że wystarczy wiedza na poziomie szkoły podstawowej. 

Dobrym sposobem jest zatrudnienie korepetytora lub porozmawianie z innymi rodzicami na ED, którzy mogliby wzajemnie się wyręczać w nauce niektórych przedmiotów. 

A co z narzędziami? Nauczyciele w szkole dysponują przecież wieloma pomocami naukowymi i podręcznikami, na których zakup nie stać przeciętną rodzinę. W takiej sytuacji można się posiłkować przede wszystkim Internetem. Znajdziemy tam sporo pomysłów na ciekawe przeprowadzenie lekcji oraz samodzielne stworzenie pomocy naukowych. Poza tym właśnie stąd warto czerpać wiedzę ułatwiającą zrozumienie tematów z różnych dziedzin. 

Podsumowując, mimo wszystkich zalet, edukacja domowa nadal nie jest idealnym wyborem dla każdego. Jednak, jeśli rodzice mają wystarczającą ilość czasu i samozaparcia, mogą nauczać dzieci w domu i pokonać wszelkie przeszkody z tym związane.