Puławy ciekawostki z historii miasta – czy słyszałeś o wszystkich?

Z czym kojarzą nam się Puławy? Niektórzy wiedzą, że jest to spore miasto w województwie lubelskim i kojarzą je z przemysłem. Ale Puławy to też kawał ciekawej historii, którą postaramy się krótko opisać w tym artykule. 

Z czego słyną Puławy?

Zacznijmy od krótkiego opisu miasta. Położone nad Wisłą Puławy, to największe miasto województwa lubelskiego niebędące na prawach powiatu. Skojarzenia z przemysłem są jak najbardziej słuszne, ponieważ uważa się je za ośrodek przemysłowy (dobrze prosperuje tu m.in. przemysł chemiczny, budowlany oraz farmaceutyczny).

To także miejsce sprzyjające pogłębianiu wiedzy, gdyż działa tu aż 6 instytutów naukowo-badawczych oraz kilka uniwersytetów. Do Puław chętnie przyjeżdżają także turyści, by zwiedzać liczne muzea, oraz interesujący węzeł komunikacyjny obejmujący port rzeczny i przeprawy mostowe. Razem z pobliskim Nałęczowem i Kazimierzem Dolnym miasto należy do tzw. trójkąta turystycznego.

Puławy słyną przede wszystkim z najstarszego muzeum na ziemiach polskich, które zostało założone z inicjatywy Izabeli Czartoryskiej w 1801 roku. Historyczne zbiory zostały uratowane przed grabieżą Rosjan i wróciły do pierwotnego miejsca w 1876 roku. 

Miasto znane jest również z Zakładów Azotowych Puławy, które zajmują się produkcją tworzyw sztucznych i zatrudniają blisko 5 tysięcy pracowników. To zarazem jeden z największych producentów melaminy na świecie i największe polskie przedsiębiorstwo z branży wielkiej syntezy chemicznej. 

Ciekawostki z historii Puław

Przejdźmy do smaczków i ciekawostek na temat miasta. Sama nazwa „Puławy” funkcjonuje od 1603 roku, ale została zmieniona przez Rosjan na Nową Aleksandrię. Stało się to po ich napadzie i konfiskacie majątku Czartoryskich.

Jedną z najważniejszych postaci dla mieszkańców jest z pewnością Bolesław Prus. To właśnie tutaj spędził on swoje dzieciństwo, będąc znanym jeszcze pod prawdziwym imieniem i nazwiskiem, czyli jako Aleksander Głowacki. 

Puławy mają też swoje interesujące zabytki. Zalicza się do nich na przykład Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowany na początku XIX wieku i przypominający rzymski Panteon czy inna budowla z tego okresu – Świątynia Sybilli i Domek Gotycki. 

Miasto, a szczególnie Pałac Czartoryskich chętnie odwiedzał Tadeusz Kościuszko. Dziś na terenie ogrodu wśród przechadzających się spacerowiczów spotkać możemy głównie pawie, które są prawdziwą ozdobą pałacu.

W kategorii ciekawostek nie z tej ziemi mieści się fakt, że jeden z kraterów na Marsie został nazwany właśnie na cześć miasta Puławy. 

Przeczytaj też: Magiczne Ogrody – niecodzienny park rodzinny | Stok narciarski Parchatka

Rezydencja Czartoryskich w Puławach

Na większą uwagę zasługuje siedziba Czartoryskich. Właśnie w tym miejscu książęta gromadzili wielka dzieła malarskie, takie jak Dama z gronostajem czy Portret młodzieńca stworzony przez Rafaela. Był to też ośrodek polityczny. Przyjrzyjmy się nieco historii tego miejsca. 

W XVI wieku całe Puławy były własnością Lubomirskich i to oni zbudowali stojącą do dziś rezydencję. Dzięki małżeństwu Marii Zofii z Lubomirskich z Aleksandrem Augustem Czartoryskim w 1731 posiadłość przeszła na sto lat we władanie wspomnianych Czartoryskich.

W tym okresie nastąpił prawdziwy rozkwit pałacu. Poprzez kolejne małżeństwo, tym razem Adama Kazimierza z Izabelą Flemming ród się jeszcze bardziej wzbogacił. W tamtych czasach było to powszechnie znane centrum polityczne i kulturalne, nazywane „Polskimi Atenami”. Wśród znakomitych osobistości, które chętnie gościły w Puławach, należy wymienić Juliana Ursyna Niemcewicza (pisarza i historyka), Adama Naruszewicza (nadwornego historyka i poetę), Franciszka Kniaźnina (poetę i tłumacza), Jana Piotra Norblina (francuskiego malarza, rysownika i grafika) i Marcello Bacciarellego (włoskiego malarza).

Główną mecenas sztuki, której przypisuje się wzmocnienie roli Puław na arenie międzynarodowej była Izabela Czartoryska z domu Flemming. Wyszła za mąż za 27-letniego Adama Kazimierza w wieku zaledwie 15 lat. Jej mąż okazał się człowiekiem bardzo elokwentnym, znawcą literatury i sztuki oraz dramatopisarzem i poliglotą. Niestety to nie wystarczyło, by małżeństwo uznać za szczęśliwe.

Mimo wszystko, a może właśnie dlatego Izabela angażowała się w działalność polityczną i sztukę, gromadząc liczne dzieła. Z jej inicjatywy rozbudowano również ogród przypałacowy o wymienioną już wyżej Świątynie Sybilli. 

Wszystko skończyło się wraz z powstaniem listopadowym, po którym Czartoryscy osiedlili się na stałe w Krakowie. Jednak to, co udało im się zbudować w Puławach, do dziś jest najpiękniejszym zabytkiem w okolicy i wielką atrakcją zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.